TEKNOLOJİ

Dinozorları yok eden asteroit yalnız değilmiş

Bilim insanları, 66 milyon yıl önce Dünya'ya çarpıp dinozorların yok olmasına neden olan dev asteroitin yalnız olmadığını ortaya koydu.

Araştırmalara göre, aynı dönemde Batı Afrika açıklarına düşen ikinci, daha küçük bir gök cismi büyük bir krater oluşturdu.

Bu çarpışma, bilim insanlarının tahminlerine göre, Atlantik Okyanusu'nda en az 800 metre yüksekliğinde bir tsunaminin meydana gelmesine neden oldu.

2022 yılında Heriot-Watt Üniversitesi'nden Dr. Uisdean Nicholson, bu krateri ilk kez keşfetmişti. Ancak bu oluşumun gerçekten bir asteroit çarpmasıyla mı meydana geldiği konusunda belirsizlikler vardı.

Şimdi ise Dr. Nicholson ve ekibi, Nadir Krateri adı verilen 9 kilometre genişliğindeki bu çöküntünün, deniz tabanına çarpan bir asteroit tarafından oluşturulduğundan emin.

Bilim insanları, bu olayın tam zamanını belirleyemiyor ya da Meksika'da 180 kilometre genişliğinde Chicxulub Krateri'ni oluşturan ve dinozorların sonunu getiren dev asteroitten önce mi yoksa sonra mı gerçekleştiğini söyleyemiyorlar.

Ancak Nadir asteroitinin de Kretase dönemi sonunda, dinozorların yok olduğu dönemde Dünya’ya çarptığını düşünüyorlar. Atmosfere girerken, büyük bir ateş topu oluşturduğu tahmin ediliyor.

Dr. Nicholson, "Glasgow'a çarpan bir asteroit hayal edin ve siz Edinburgh'dasınız, yaklaşık 50 kilometre uzakta. Ateş topu, gökyüzünde Güneş’in 24 katı büyüklüğünde olurdu ve Edinburgh'daki ağaçları ve bitkileri tutuşturmaya yeterdi," diyerek olayın büyüklüğünü anlatıyor.

72.000 kilometre hızla çarptığı tahmin ediliyor

Kraterin fotoğrafı bulunmamakla birlikte, Avustralya'daki Gosses Bluff Krateri'ne benzer olduğu belirtiliyor.

Çarpmanın ardından, yüksek sesli bir hava patlaması ve 7 büyüklüğünde bir depremi andıran sismik sarsıntılar meydana gelmiş olabilir.

Deniz tabanından büyük miktarda suyun yükseldiği ve daha sonra tekrar yere düşerek zeminde eşsiz izler bıraktığı düşünülüyor.

Bu büyüklükteki asteroitlerin Dünya’ya kısa bir zaman dilimi içinde çarpması nadir bir olay. Ancak bilim insanları, neden iki büyük asteroitin birbirine bu kadar yakın zamanda Dünya’ya çarptığını henüz bilmiyor.

Nadir Krateri'ni oluşturan asteroidin yaklaşık 450-500 metre genişliğinde olduğu ve Dünya'ya saatte yaklaşık 72.000 kilometre hızla çarptığı tahmin ediliyor. Bu boyutta bir olay, insanlık tarihinde yaşanmadı.

Dr. Nicholson ve ekibi, Nadir Krateri'ni daha iyi anlamak için TGS adlı bir jeofizik şirketinden yüksek çözünürlüklü 3D veriler analiz etti.

Çoğu krater zamanla aşınırken, bu kraterin iyi korunmuş olması bilim insanlarının kaya katmanlarını daha derinlemesine incelemesine olanak sağladı. Dr. Nicholson, "Bu büyüklükte bir kraterin içine ilk kez bu kadar detaylı bakabiliyoruz, gerçekten heyecan verici" dedi.

Araştırmanın bulguları, Nature Communications Earth & Environment dergisinde yayımlandı.